6 lutego 2023 r. ogłoszona została ustawa wprowadzająca długo wyczekiwane przepisy w zakresie możliwości kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawcę. Zmiany wchodzą w życie już w tym tygodniu.

1. Wprowadzanie kontroli trzeźwości pracowników

Zgodnie z ustawą, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia

• ochrony życia i zdrowia pracowników, lub innych osób lub

• ochrony mienia

pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Kontrola ta będzie obejmować badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Zasady tej kontroli będą musiały być ustalone:

• w układzie zbiorowym pracy jeżeli pracodawca jest nim objęty, lub

• w regulaminie pracy jeżeli pracodawca jest obowiązany do jego ustalenia, lub

• w obwieszczeniu

oraz będą musiały obejmować:

1. informację o wprowadzeniu kontroli,

2. grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą,

3. sposób przeprowadzania kontroli, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli oraz czas i częstotliwość jej przeprowadzania.

O wprowadzeniu kontroli trzeźwości pracodawca będzie obowiązany poinformować pracowników nie później niż na 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania, w sposób przyjęty u danego pracodawcy oraz każdorazowo przy zatrudnieniu pracownika objętego kontrolą trzeźwości przed dopuszczeniem go do pracy – w postaci papierowej lub elektronicznej.

2. Konsekwencje wyniku badania

W przypadku, gdy kontrola wykaże u pracownika obecność alkoholu w organizmie wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości albo gdy zajdzie uzasadnione przypuszczenie, że pracownik stawił się w takich stanach do pracy, pracodawca nie powinien dopuścić go do pracy i przekaże mu informację dotyczącą podstaw niedopuszczenia do pracy.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy, badanie stanu trzeźwości będzie przeprowadzać uprawniony do tego organ. Badanie to, co do zasady będzie odbywać się przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, ale przewidziano przypadki, w których organ będzie mógł zlecić przeprowadzenie badania krwi.

W przypadku, gdy wynik badania organu nie wskaże na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy będzie okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

3. Kontrola obecności w organizmie innych substancji

Pracodawca będzie miał również możliwość wprowadzenia kontroli pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu, których wykaz znajdzie się w rozporządzeniu ministra zdrowia. W celu ustalenia zasad tej kontroli oraz zasad dotyczących niedopuszczenia pracownika do pracy przepisy dotyczące kontroli na obecność alkoholu będzie stosować się odpowiednio.

4. Przechowywanie informacji dotyczących kontroli

Pracodawca powinien przechowywać informacje dotyczące przeprowadzonego badania w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania, chyba że:

• w stosunku do pracownika została zastosowana kara upomnienia, nagany lub pieniężna – pracodawca będzie wtedy przechowywać informacje do czasu uznania kary za niebyłą, albo

• informacje te mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa, a pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania – okres przechowywania informacji przez pracodawcę ulegnie wtedy przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

Po upływie wyżej wymienionych okresów, informacje podlegają usunięciu.

5. Uwagi końcowe

Warunki przeprowadzania kontroli, a także sposób dokumentowania badań oraz wytyczne, co do urządzeń pomiaru, na które warto zwrócić szczególną uwagę, są określone przez ministra zdrowia w rozporządzeniu, które, tak jak ustawa, ma wejść w życie z dniem 21 lutego 2023 r.

Opisane zasady będą odpowiednio stosowane do kontroli trzeźwości osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kontakt:

dr Ewa Boryczko

Radca prawny

Partner w kancelarii BSJP | bnt

T + 48 22 279 31 00

M +48 501 106 273

ewa.boryczko@bsjp.pl

Aleksandra Wylecioł

Radca prawny

Associate w kancelarii BSJP | bnt

T + 48 32 253 68 77

M + 48 883 363 287

aleksandra.wyleciol@bsjp.pl