Materiał informacyjny w zakresie wsparcia polskich przedsiębiorstw w ekspansji zagranicznej

MSZ obserwuje, z roku na rok, rosnące zainteresowanie firm wsparciem dyplomatycznym. Jest ono szczególnie istotne na rynkach mało znanych, odległych geograficznie, ryzykownych gospodarczo i politycznie, a jednocześnie oferujących znaczący potencjał gospodarczy. W 2006 r., kiedy rozpoczynał się w MSZ proces ekonomizacji, z różnych form wsparcia skorzystało ok. 80 przedsiębiorstw, sześć lat później w 2012 r. – aktywność dyplomacji w obszarze wspierania przedsiębiorstw obejmowała współpracę z grupą ponad 600 polskich firm na prawie 70 rynkach świata (wspierane były firmy aktywne często na więcej niż jednym rynku). Łączną liczbę indywidualnych działań wspierających (przy konkretnych transakcjach handlowych i projektach inwestycyjnych) oceniamy w 2012 r. na ok. 1000[2].

Współpraca dyplomacji z przedsiębiorcami przybiera wiele form (załącznik nr 1). Największe zapotrzebowanie firmy zgłaszały na wsparcie informacyjne (informowanie nt. warunków współpracy i podejmowania działalności gospodarczej na danym rynku oraz doradztwo), co stanowiło ponad połowę wszystkich działań placówek. W ramach tej kategorii opracowywano i udostępniono na stronach internetowych placówek publikacje na temat danego rynku, czy przewodniki dla polskich przedsiębiorców. Na ogólną promocję polskiej gospodarki przypadła blisko jedna czwarta aktywności placówek w 2012 r. Interwencje w przypadkach dyskryminacji lub naruszania praw (ok. 7% całości zaangażowania) obejmowały działania zmierzające m. in. w kierunku eliminacji barier handlowych (wyjaśnienia ws. dokumentacji towarowej, dodatkowych obciążeń po kontroli celnej, nieuzasadnione zakazy wwozu towaru np. artykułów spożywczych,  niedotrzymywania warunków umowy, ograniczeń w dostępie do rynku). Wsparcie kluczowych transakcji handlowych lub projektów inwestycyjnych (11%) – obejmowało działania związane z transakcjami handlowymi i procesem inwestycyjnym, zazwyczaj o znacznej wartości (np. wsparcie udziału w przetargach publicznych, udział w prywatyzacji, wsparcie transakcji eksportowych).

WSPARCIE DYPLOMATYCZNE W 2012 ROKU – KATEGORIE:

• wsparcie informacyjne 55%
• wsparcie kluczowych transakcji handlowych lub projektów inwestycyjnych 11%
• interwencje w przypadkach dyskryminacji lub naruszenia praw 8%
• wsparcie samoorganizacji 3%

Większa dywersyfikacja kierunków handlu zagranicznego staje się potrzebą chwili, tym istotniejszą, że firmy poważnie odczuwają zdecydowane osłabienie koniunktury gospodarczej u tradycyjnych, europejskich partnerów gospodarczych. Z tego względu polskie przedsiębiorstwa uzyskiwały wsparcie dyplomatyczne na rynkach stanowiących regionalne centra wzrostu gospodarczego (m.in. misje gospodarcze w Chinach, Brazylii, Kolumbii, Rosji, Meksyku, na Ukrainie i w Arabii Saudyjskiej – towarzyszące wizytom członków kierownictwa resortu spraw zagranicznych)[3].

Dużym zaangażowaniem wykazały się placówki wspierające polskie przedsiębiorstwa w zakresie zapewnienia dostępu do surowców i technologii ich pozyskiwania (zorganizowano misje gospodarcze do Peru, Chile, Birmy/Mjanmy, Arabii Saudyjskiej i Libii oraz wizyty studyjne przedsiębiorstw w Kanadzie i USA).

Dyplomacja ekonomiczna podejmowała też działania na rzecz ochrony interesów polskich firm w Turcji, WNP – zwłaszcza w Rosji, na Ukrainie i w Kazachstanie.

Szczególnym zainteresowaniem firm cieszyło się wsparcie dyplomacji ekonomicznej w regionie Azji i Pacyfiku (ponad 33% wszystkich działań). Stanowi to istotny wzrost w porównaniu do 2011 r. (10%).

Ponad jedna czwarta przypadków pomocy polskim firmom miała miejsce w państwach europejskich,  co jest porównywalnie z poziomem wsparcia udzielanym firmom na rynkach Ameryki Płd. i Płn.

ROZKŁAD WSPARCIA – 2012R.

• Azja i Pacyfik 33%
• Europa 27%
• Ameryka Północna i Południowa 22%
• Afryka i Bliski Wschód 11%
• WNP 7%

 Aktywność dyplomacji w obszarze wspierania przedsiębiorstw obejmuje aktualnie współpracę z grupą kilkuset polskich firm, reprezentujących głównie sektory: budowlany i infrastrukturalny, energetyczny i wydobywczy, transportowy, obronny, dóbr konsumpcyjnych, w tym przetwórstwa spożywczego, branże innowacyjne, w tym tzw. zielone technologie (projekt Greenevo – Akcelerator Zielonych Technologii Ministerstwa Środowiska).

Sektorem, który znacząco korzysta ze wsparcia MSZ jest szeroko rozumiana energetyka. Ma to swoje uzasadnienie zarówno ze względu na kluczową rolę bezpieczeństwa energetycznego w zapewnieniu bezpieczeństwa ekonomicznego państwa, jak i ze względu na szczególne traktowanie tego sektora przez inne kraje. Aktywność polskiej dyplomacji koncentrowała się w obszarze gazu łupkowego – już obecnie priorytetowo traktowane jest wsparcie dla firm poszukujących dostępu do złóż surowców (węglowodorów).

Momentem przełomowym, który zapoczątkował falę ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw, było wstąpienie Polski do UE. Dominującą formą ich aktywności zagranicznej pozostaje eksport. W praktyce, to właśnie działalność eksportowa, stanowiąca z reguły pierwszy etap ekspansji, pozwala przedsiębiorstwu lepiej rozpoznać dany rynek zagraniczny i nawiązać potrzebne kontakty. Dopiero kolejne etapy ekspansji stanowią bardziej bezpośrednie formy obecności, polegające m.in. na tworzeniu spółek z zagranicznymi partnerami oraz zakładaniu własnych filii handlowych i produkcyjnych.

MSZ dostrzega konieczność nieustannego wsparcia procesu internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw, a posiadając unikalne możliwości działania, doświadczenie międzynarodowe oraz reprezentację za granicą, podjęło się roli „otwierania drzwi” dla współpracy gospodarczej i wspierania ważnych z punktu widzenia gospodarki projektów. Prowadzony intensywny dialog z przedsiębiorstwami, samorządem gospodarczym oraz resortami gospodarczymi sprzyja identyfikacji priorytetowych kierunków geograficznych wsparcia oraz pozwala uwzględniać zmieniające się oczekiwania przedsiębiorców w tym zakresie. W obecnych uwarunkowaniach instytucjonalno-prawnych nasze działania koncentrują się na możliwie najbardziej efektywnym wykorzystaniu istniejących mechanizmów i dostępnych środków. Niemniej, podjęliśmy próbę wzmocnienia koordynacji w tym zakresie, proponując kompleksowe zmiany w funkcjonowaniu i dotychczasowych uprawnieniach Rady Promocji Polski. Począwszy od ubiegłego roku, na jej posiedzenia zapraszani są regularnie przedstawiciele środowisk gospodarczych.

ANEKS.

Cele nowoczesnej dyplomacji ekonomicznej. Konieczność stosowania elastycznych instrumentów wsparcia polskich przedsiębiorstw za granicą.

Wspieranie polskich przedsiębiorstw za granicą jest obecnie jednym z kluczowych zadań polskiej dyplomacji, bowiem to właśnie polskie firmy i oferowane przez nie produkty, w głównej mierze, mogą przyczynić się do poprawy wizerunku naszego kraju. Lata 2011-2012 przyniosły dalszą aktywizację działań służby zagranicznej w obszarze dyplomacji ekonomicznej. Intensyfikacja kontaktów z przedsiębiorstwami, samorządem gospodarczym oraz resortami gospodarczymi sprzyja identyfikacji priorytetowych kierunków geograficznych działań MSZ. Utrzymująca się stagnacja gospodarek europejskich uzasadnia wzrost zainteresowania biznesu rynkami pozaeuropejskimi, co było od lat postulowane przez MSZ.

Zasadniczymi celami dyplomacji ekonomicznej realizowanymi na rynkach zagranicznych są:

A)                Budowa pozytywnego wizerunku polskiej gospodarki jako stabilnego partnera handlowego i inwestycyjnego. Projekty specjalne dyplomacji ekonomicznej – poprawa wizerunku Polski i wzmacnianie  pozycji polskich przedsiębiorstw
na rynkach zagranicznych.

• Promocja przedsiębiorczości kobiet i ich roli w procesach transformacji gospodarczej.

W  ocenie  MSZ  prezentacja  sukcesów  gospodarczych  firm  prowadzonych
i zarządzanych przez kobiety jest skutecznym instrumentem promocji gospodarczej Polski. Poprzez nieszablonową formułę oraz międzynarodowy skład paneli przekazywane treści zyskują na wiarygodności. Wydarzenia tego typu przyczyniają się do budowy wizerunku Polski nowoczesnej, dynamicznej i zajmującej ważne miejsce na arenie międzynarodowej. Model ten będzie powtarzany w kolejnych krajach, zwłaszcza tam, gdzie funkcjonują utarte, nie zawsze pozytywne, stereotypy nt. Polski. Kluczowym celem jest zwrócenie uwagi na rolę współczesnej kobiety w modernizacji gospodarek, społeczeństw i kształtowaniu dobrobytu, ale równie istotny pozostaje czysto biznesowy wymiar tych spotkań (nawiązywanie kontaktów, prezentacje firm itp.) Jako przykłady inicjatyw MSZ w tym obszarze wymienić należy: Konferencję – Europa otwarta: dialog o przedsiębiorczości kobiecej. Słynne Włoszki i Polki dyskutują o polityce i przedsiębiorczości (Werona, grudzień 2011 r.), Konferencję nt. aktywności kobiet w gospodarce – Entrepreneurship has a woman’s face. Women’s activity – Poland and UK cases (Londyn, marzec 2012 r.), Debatę na temat roli kobiet w biznesie i transformacji gospodarczej (Nowy Jork, październik 2012 r.)[4], misję polskich kobiet-przedsiębiorczyń do Królestwa Arabii Saudyjskiej (grudzień 2012 r.).

• Promocja sukcesu transformacji gospodarczej – w ramach Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zorganizowało cykl seminariów gospodarczych, których celem była promocja wizerunku Polski za granicą poprzez prezentację modeli biznesowych, które odniosły w naszym kraju sukces. Do udziału zaproszone zostały przedsiębiorstwa, które odniosły sukces w swojej branży, przyczyniając się do wzrostu innowacyjności i rozwoju polskiej gospodarki. Seminaria odbyły się w Lizbonie (27-28 października 2011 r.), Casablance (21 listopada 2011 r.), Amsterdamie, (30 listopada 2011 r.), Weronie (3-5 grudnia 2011 r.) oraz Dublinie (7-8 grudnia 2011).

• Promocja polskich doświadczeń oraz potencjału firm zaangażowanych w organizację Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA 2012.

MSZ zorganizowało wizytę studyjną rosyjskich samorządowców w Warszawie, Gdańsku i Wrocławiu, w trakcie której mieli oni możliwość zapoznania się z polskimi doświadczeniami i ofertą polskich firm przy organizacji dużych wydarzeń sportowych (EURO 2012). Projekt ten będzie kontynuowany w najbliższych latach. Głównym założeniem przedsięwzięcia jest połączenie wydarzeń sportowych, polskiego potencjału oraz rosyjskich potrzeb inwestycyjnych dla stworzenia nowej płaszczyzny wspólnych działań. Doświadczenia Polski mogą okazać się przydatne w kontekście przygotowań Federacji Rosyjskiej do drugiej, po igrzyskach olimpijskich, imprezy sportowej na świecie i stworzą polskim przedsiębiorcom dobry klimat dla współpracy przy kluczowych, rosyjskich projektach inwestycyjnych. Inicjatywa ta jest pierwszym, na taką skalę, projektem dyplomacji ekonomicznej, realizowanym przy pełnym zaangażowaniu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Miast – Gospodarzy EURO 2012 oraz spółki PL.2012+.

• Organizacja pierwszego w historii dwustronnych relacji Polsko-Amerykańskiego Tygodnia Gospodarczego (Nowy Jork, październik 2012 r.).

Była to pierwsza tego typu szeroko zakrojona inicjatywa obejmująca: Forum Gospodarcze USA-Polska w siedzibie NYSE, Konferencję-debatę nt. roli kobiet w biznesie i transformacji gospodarczej, Panel dyskusyjny o ekonomicznej przyszłości Europy na prestiżowej NYU Stern School of Business oraz Wystawę prac Aliny Szapocznikow – Sculpture Undone, 1955–1972 w The Museum of Modern Art. Komplementarnym elementem wydarzenia nowojorskiego było Roadshow zorganizowane przez Citi Handlowy i Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

• Projekty i działania związane z bezpieczeństwem energetycznym, zwłaszcza z rozwojem sektora gazu z łupków.

MSZ prowadziło intensywne działania na rzecz promocji pozytywnego postrzegania wydobycia gazu z łupków, ukierunkowane na następujące główne grupy: instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski); wsparcie merytoryczne dla polskich europosłów i oddziaływanie na decydentów w KE (m.in. organizacja wizyty studyjnej w Polsce w marcu 2012 r., seminaria i spotkania w Brukseli); decydenci w administracji państwowej wybranych krajów europejskich i pozaeuropejskich, a także biznesu, kół gospodarczych, think-tanków i środowisk naukowych (wizyty studyjne w Polsce – m.in. z Łotwy, Bułgarii, Słowacji, Węgier i Litwy; organizacja konferencji, seminariów i spotkań za granicą, m.in. w Hiszpanii, Szwajcarii, Rumunii, we Włoszech, Francji, Meksyku, Japonii, Chinach); wizyty studyjne dla dziennikarzy (m.in. z Rep. Czeskiej, Szwajcarii, Japonii i Finlandii), organizacja szkoleń dla przedstawicieli polskich instytucji prowadzonych przez renomowanych ekspertów zagranicznych.

MSZ wspierało na arenie międzynarodowej polskie spółki w sektorze energetycznym. Prowadzono działania zorientowane na następujące cele: pozyskanie wiedzy dotyczącej różnych aspektów sektora gazu z łupków oraz nawiązanie kontaktów z partnerami zagranicznymi (np. wizyta studyjna w USA – w październiku 2011 r., w Chinach we wrześniu 2012 r., USA – Teksas/Luizjana – marzec 2013 r.), wspieranie polskich przedsiębiorstw w ich działalności wydobywczo-surowcowej (np. na Ukrainie, Litwie i Łotwie, w Norwegii, w Libii, Indiach, itd.), promocja wizerunku polskich przedsiębiorstw (udział w konferencjach, seminariach, spotkaniach, organizowanych w kraju lub za granicą przy współpracy z placówkami).

B)                 Wspieranie eksporterów i inwestorów, a tym samym wzrost aktywności inwestycyjnej polskich przedsiębiorstw za granicą.

Resort spraw zagranicznych dostosowując instrumenty dyplomacji ekonomicznej do zmieniającej się sytuacji w gospodarce światowej oraz do ewoluujących potrzeb polskich przedsiębiorstw – wykorzystuje różnorodne formy wsparcia na konkretnych rynkach. W konsekwencji, działania takie nie są oderwane od rzeczywistości biznesowej i wynikają zarówno z oczekiwań i potrzeb przedsiębiorców, jak i specyfiki konkretnych rynków.

Warto w tym kontekście wskazać na podpisanie umowy ramowej o współpracy między Rzecząpospolitą Polską a Boliwariańską Republiką Wenezueli (27 stycznia 2013 r.) oraz na powołanie Polsko-Saudyjskiej Komisji Współpracy.

• Nowe formy organizacyjne wsparcia ze strony MSZ dla polskich firm.

Poza tradycyjnymi formami wsparcia, takimi jak: misje przedsiębiorstw towarzyszące wizytom zagranicznym członków kierownictwa MSZ, interwencje dyplomatyczne w przypadkach dyskryminacji lub naruszania praw polskich inwestorów/eksporterów, udostępnianie rzetelnych informacji gospodarczych, czy inicjowanie i pomoc w samoorganizacji polskich firm na konkretnych rynkach za granicą, coraz istotniejszą rolę w działaniach MSZ odgrywają:

–  konferencje i seminaria gospodarcze w Polsce i za granicą – z udziałem polskich firm, ośrodków badawczych i ekspertów gospodarczych,

–  wydarzenia promocyjne o przekrojowym charakterze (np. nt. roli kobiet
w biznesie i procesach transformacyjnych),

–  działania na rzecz internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw (np. wspieranie działań na rzecz pozyskania dostępu do złóż surowców naturalnych),

–  wspieranie pozyskiwania zagranicznych doświadczeń i technologii w szeregu dziedzin, w szczególności w obszarze poszukiwania i eksploatacji złóż gazu łupkowego,

–  spotkania aktualnych i przyszłych kierowników placówek dyplomatycznych z przedsiębiorcami,

–  wizyty studyjne zagranicznych dziennikarzy ekonomicznych.

• Aktywizacja dyplomacji ekonomicznej na priorytetowych kierunkach geograficznych.

W latach 2011-2012 aktywność dyplomacji ekonomicznej koncentrowała się
na rozwoju relacji gospodarczych z kluczowymi dla wzrostu gospodarki światowej regionami pozaeuropejskimi, w szczególności z państwami BRIC, Turcją, Meksykiem, Chile, Peru, WNP (zwłaszcza Rosja, Ukraina, Kazachstan) oraz niektórymi krajami Afryki Północnej (Egipt, Algieria, Maroko). Wybór tych kierunków wynikał z monitoringu globalnej mapy oczekiwań przedsiębiorstw co do wsparcia dyplomatycznego za granicą, jak i analizy perspektywicznych ośrodków wzrostu i zmian w gospodarczym układzie sił w wymiarze globalnym.

Istotnym kierunkiem działań było wspieranie rozwoju współpracy gospodarczej ze Stanami Zjednoczonymi, zwłaszcza w sferze handlu i współpracy technologicznej (wizyty studyjne w celu pozyskania doświadczeń w obszarze poszukiwania i wydobycia gazu niekonwencjonalnego, a także Polsko-Amerykański Szczyt Gospodarczy w Warszawie w czerwcu 2012 r., Polsko-Amerykański Tydzień Gospodarczy w Nowym Jorku w październiku 2012 r. oraz konferencja dot. współpracy w przemyśle lotniczym w Seattle w listopadzie 2012 r.) oraz w Chicago w styczniu br.

Można mówić o dwóch kluczowych kierunkach oddziaływania dyplomacji ekonomicznej. Pierwszym z nich jest wspieranie obecności polskich firm na rynkach stanowiących regionalne centra wzrostu gospodarczego, czemu służyły wizyty członków kierownictwa MSZ i towarzyszące im misje gospodarcze w Chinach, Brazylii, Kolumbii, Rosji, Meksyku, na Ukrainie i w Arabii Saudyjskiej. W kraju, w celu propagowania możliwości rozwoju relacji biznesowych na rynkach o znaczącym potencjale, zorganizowano cykl konferencji pod hasłem Doing Business with…, poświęconych identyfikacji i promocji polskich interesów gospodarczych w Ameryce Południowej, Turcji i Indiach. Z kolei drugi stanowi wspieranie polskich przedsiębiorstw w zakresie zapewnienia dostępu do surowców i technologii ich pozyskiwania, a przykładem tym działań mogą być misje gospodarcze zorganizowane przez MSZ do Peru, Chile, Birmy/Mjanmy, Arabii Saudyjskiej i Libii. W kontekście pozyskania dostępu do technologii i doświadczeń w zakresie poszukiwania i wydobycia gazu niekonwencjonalnego miały miejsce wizyty studyjne przedsiębiorstw w Kanadzie i USA.

C)        Poprawa koordynacji działań i współpraca MSZ z partnerami instytucjonalnymi.

• Intensyfikacja współpracy z samorządem gospodarczym.

Samorząd gospodarczy jest kluczowym kanałem przekazywania informacji
i konsultacji z polskimi przedsiębiorcami. Uwzględniając fakt istnienia w Polsce kilku wiodących organizacji w tym obszarze, MSZ współpracuje z nimi na równych zasadach. W tym kontekście placówki dyplomatyczne zostały zobowiązane m.in. do przesyłania organizacjom samorządu gospodarczego informacji na temat przetargów publicznych, zakupów rządowych, możliwości realizacji wspólnych projektów inwestycyjnych/transakcji handlowych w krajach trzecich, imprez targowo wystawienniczych, etc. na terenie kraju urzędowania.

Przekazana przez niektóre organizacje samorządu gospodarczego ocena funkcjonowania stworzonego przez MSZ systemu wskazuje, że co do zasady umożliwił on przedsiębiorcom pozyskiwanie informacji nt.  rynków zagranicznych oraz promocję priorytetowych branż  na wybranych rynkach, np. wschodnich, azjatyckich, afrykańskich i amerykańskich (Stowarzyszenie Eksporterów Polskich). W ocenie Business Centre Club, zawartość merytoryczna, poziom oraz przydatność materiałów przesyłanych przez polskie placówki okazała się bardzo zróżnicowana. Oczekiwania BCC ukierunkowane są na materiały informujące o konkretnych szansach nawiązania kontaktów biznesowych przez przedsiębiorców oraz te, które mogą stanowić atrakcyjne oferty współpracy. Podkreśla się w tym kontekście konieczność wcześniejszej analizy i oceny przesyłanych informacji (na bazie wiedzy i doświadczenia placówki) oraz przesyłania ich wraz z komentarzem. Dodatkowym forum współpracy i wymiany informacji z przedstawicielami samorządu gospodarczego są dyskusje z udziałem przedstawicieli biznesu na forum Rady Promocji Polski.

•   Nowe formy współpracy z samorządem terytorialnym w Polsce i za granicą.

Szerzej niż dotychczas włączono w działania dyplomacji ekonomicznej samorząd terytorialny. Przykładem takiego współdziałania była wspólna (z udziałem Mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego) organizacja konferencji poświęconej kontaktom gospodarczym z państwami Ameryki Południowej, przygotowanie programu gospodarczego wizyty delegacji MSZ w Kantonie (Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski), współpraca na rzecz organizacji misji woj. wielkopolskiego i łódzkiego do Nigerii, wspieranie polsko-rosyjskiej współpracy samorządowej między miastami-gospodarzami EURO2012 i Mundialu 2018 w ramach projektu „Od mistrzostw Europy do mistrzostw świata w piłce nożnej”.

• Współpraca z Ministerstwem Gospodarki w zakresie promocji gospodarczej.

W 2012 r. polskie placówki zagraniczne skierowały do Ministra Gospodarki 23 wnioski o przydzielenie środków finansowych na realizację rocznych programów promocji handlu i  inwestycji – na łączną kwotę powyżej 1 mln zł[5]. W 2011 r. na ten cel przeznaczono ogółem 905,9 tys. zł. Dominują zazwyczaj stoiska informacyjne na imprezach targowo-wystawienniczych oraz seminaria i spotkania promocyjne. MG od kilku lat pozytywnie ocenia wykorzystanie przyznanych na ten cel funduszy oraz dotychczasową współpracę z placówkami w tej sferze.

• Promocja polskiej oferty prywatyzacyjnej oraz rynku kapitałowego – we współpracy z Ministerstwem Skarbu Państwa.

Współpraca dotyczy w głównej mierze promocji polskiego programu prywatyzacji, jak również możliwości i potencjału rynku kapitałowego.
We współdziałaniu z MSZ zorganizowano szereg spotkań dla członków kierownictwa resortu skarbu państwa (Rumunia, Turcja, Grecja, Gruzja i Ukraina). Dodatkowo, placówki aktywnie angażowały się we wsparcie Central and Eastern Europe IPO Roadshow (działania kontynuowane są w roku bieżącym), organizowanego przez MSP we współpracy z bankami inwestycyjnymi. W ramach tej inicjatywy miały miejsce spotkania na Ukrainie, Węgrzech, we Włoszech, w Słowenii, na Litwie i w Izraelu.

• Wsparcie Ministerstwa Środowiska w zakresie promocji polskich zielonych technologii. 

MSZ jako partner Ministerstwa Środowiska w realizacji programu Akcelerator Zielonych Technologii – GreenEvo współdziała w procesie wdrażania projektu. Dzięki tej współpracy polskie firmy stanowią coraz bardziej znaczącą grupę przedsiębiorstw odnoszącą sukcesy na trudnych i zaawansowanych technologicznie rynkach. W 2011 r. spośród 36 zgłoszonych do programu projektów, 21 rozwiązań zdołało zakwalifikować się do udziału w kolejnym etapie (kompleksowego rozwoju), a 17 zostało laureatami. Nagrodzone firmy wzięły udział w szeregu misji gospodarczych i handlowych, a także w licznych targach i konferencjach. Swoje technologie prezentowały dotychczas w Indiach, na Ukrainie, w Rosji, Wietnamie i Kazachstanie. Wyjazdy stanowiły szansę na nawiązanie kontaktów handlowych, prowadzenie rozmów business-to-business oraz wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy uczestnikami edycji 2010-11.

• Współpraca z Ministerstwem Finansów oraz instytucjami finansującymi eksport i inwestycje.

W trosce o uzyskanie kompleksowej prezentacji polskiej oferty gospodarczej
na rynkach zagranicznych MSZ aktywnie współdziała z MF, BGK i KUKE S.A współpracując z tymi instytucjami w promocji finansowych instrumentów wspierania biznesu (kredyty eksportowe, gwarancje, ubezpieczenia). Równocześnie, m.in. z Ministerstwem Finansów, prowadzony jest dialog w obszarze wdrażania nowych i usprawniania mechanizmu korzystania z istniejących finansowych instrumentów wsparcia eksportu i inwestycji – głównie na forum Komitetu Polityki Ubezpieczeń Eksportowych.

Podstawową tendencją obserwowaną w wysokorozwiniętych państwach jest znaczący wzrost roli dyplomacji ekonomicznej i promocji gospodarczej. Jest to oczywista reakcja na wyzwania makroekonomiczne (recesja/stagnacja gospodarek), zaostrzającą się konkurencję międzynarodową i poszukiwanie oszczędności budżetowych. Światowy kryzys gospodarczy przyspieszył również procesy zmian strukturalnych, w tym na rzecz nowych form koordynacji i synergii pomiędzy często rozproszonymi działaniami różnych instytucji. Jest to zjawisko obserwowane praktycznie we wszystkich dyplomacjach państw rozwiniętych, jako efekt powszechnej ekonomizacji służby zagranicznej. W przypadku Polski, znaczenie aktywności dyplomacji ekonomicznej w sferze wspierania i ochrony  interesów gospodarczych przedsiębiorstw ma dodatkowo relatywnie większą wagę. Mamy bowiem do czynienia w dalszym ciągu ze zjawiskiem stosunkowo niewielkiej (i niejednokrotnie nie najlepiej zorganizowanej) reprezentacji za granicą organizacji samorządu gospodarczego – w odróżnieniu od większości krajów OECD, gdzie struktury organizacji przedsiębiorców mają silną pozycję i ugruntowane kontakty na rynkach zagranicznych.

Resort spraw zagranicznych, określając geograficzne kierunki dyplomatycznego wsparcia polskich przedsiębiorstw, przyjął jako kryterium wiodące – potencjał rynków zagranicznych z punktu widzenia perspektyw współpracy, ich dynamicznie rosnące znaczenie w gospodarce światowej oraz realne potrzeby i oczekiwania przedsiębiorstw w sferze aktywności na poziomie administracji. W konsekwencji, niejako poza głównym nurtem działań wspierających MSZ pozostają państwa – tradycyjni partnerzy handlowi i inwestycyjni polskich firm (głównie kraje UE). Dyplomacje szeregu państw kierują bowiem swoją uwagę na kraje, które w mniejszym stopniu odczuły kryzys oraz oferują znaczący potencjał handlowy i inwestycyjny (BRICS, Turcja, niektóre państwa Afryki i Bliskiego Wschodu, Azji i Ameryki Łacińskiej). Ze względu na szereg ryzyk gospodarczych i politycznych na tych rynkach szczególną rolę zyskuje wsparcie dla działań przedsiębiorców ze strony administracji, w tym dyplomacji.

Polskie przedsiębiorstwa wzmacniają swoją pozycję na zagranicznych, w szczególności pozaeuropejskich, rynkach. W 2012 r. polski eksport wzrósł o blisko 4%, z czego najbardziej przyspieszyła sprzedaż do krajów Ameryki Łacińskiej (17,6%), Afryki (16,6%) i Azji (12,2%).
To rosnące zainteresowanie rodzimych firm rynkami zagranicznymi wymaga wspólnego działania na rzecz wzmacniania relacji z odległymi i słabiej rozpoznanymi rynkami.

Istotną przesłanką utrzymania obecnej dynamiki internacjonalizacji polskiej gospodarki jest stosowanie na znacznie większą skalę, niż ma to miejsce obecnie, finansowych instrumentów wspierania eksportu i inwestycji. Aktualny poziom finansowania eksportu obejmuje jedynie niewielką część polskiego wywozu na rynki zagraniczne, co ma negatywny wpływ na pozycję konkurencyjną polskich eksporterów w porównaniu do przedsiębiorstw z państw rozwiniętych. Finansowe wspieranie transakcji handlowych i projektów inwestycyjnych ma zasadnicze znaczenie szczególnie w odniesieniu do rynków pozaeuropejskich, obciążonych zazwyczaj wyższym niż przeciętny poziomem ryzyka przy podejmowaniu działalności gospodarczej.

[1] Dział sprawy zagraniczne obejmuje m.in. wspieranie działań promujących polską gospodarkę, kulturę, język, turystykę, technikę i naukę realizowanych w ramach innych działów.